Yaşam

Fotoğraf sanatına verilen bir ömür... Ara Güler kimdir?

Türkiye'nin ender yeteneklerinden olan ünlü fotoğraf sanatçısı Ara Güler, hayatı boyunca, nadir olarak verilen "Master of Leica" dahil birçok ödüle sahip oldu. İşte Türkiye'de birçok tarihi keşfe de imza atan Ara Güler'in hayatına dair merak edilenler...

16 Ağustos 1928'de İstanbul'da doğan Ara Güler, lisedeyken sinema stüdyolarında çalışarak sinemacılığa ilgi duymaya başladı. Aynı dönemde Muhsin Ertuğrul'un Tiyatro Kurslarına katılarak yönetmen veya oyun yazarı olma hayalini gerçekleştirmeye çalıştı.

Gazeteciliğe 1950 yılında Yeni İstanbul Gazetesi'nde başladı ve aynı zamanda İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde de okudu.

1958'de Time-Life, Paris-Match ve Der Stern dergileri için Orta Doğu foto muhabirliği görevi yaptı. 1954'te Hayat Dergisi'nde fotoğraf bölümünde şef olarak çalışmaya başladı.

Henri Cartier-Bresson ile 1953'te tanıştı ve Paris Magnum Ajansı'na katıldı. Aynı yıl, İngiltere'de yayınlanan "Photography Annual Anthology" Ara Güler'i dünyanın en iyi 7 fotoğrafçısından biri olarak tanımladı. Aynı zamanda Amerikan Dergi Fotoğrafçıları Derneği (ASMP) tarafından tek Türk üye olarak kabul edildi.

1962'de Almanya'da oldukça nadir verilen "Master of Leica" unvanını kazandı. İsviçre'de yayınlanan Camera dergisi ona özel bir sayfa ayırdı. 1964'te Mariana Noris'in ABD'de yayımlanan "Young Turkey" adlı kitabında fotoğrafları yer aldı. 1967'de Japonya'da çıkan "Photography of the World" antolojisinde Richard Avedon ile birlikte bir dizi fotoğrafını yayınlandı. 1967'de Kanada'da "İnsanların Dünyasına Bakışlar" sergisine, 1968'de ise New York Modern Sanatlar Galerisi'nde düzenlenen "Renkli Fotoğrafın On Ustası" adlı sergiye katıldı. Aynı yıl Almanya'da Köln'de Fotokina Fuarı'nda eserleri sergilendi. 1970 yılında "Türkei" adlı fotoğraf albümü Almanya'da yayımlandı. Sanat tarihi konusunda çektiği fotoğraflar, ABD'de Time-Life, Horizon ve Newsweek gibi yayınevleri tarafından kullanıldı. 1971'de Lord Kinross'un "Hagia Sophia" (Ayasofya) kitabının fotoğrafını çekti.

Ara Güler, Skira yayınevi tarafından yayımlanan "Picasso Metamorphose et Unite" adlı kitap için Picasso'nun foto-röportajını gerçekleştirdi. 1972'de Paris Ulusal Kitaplık'ta sergisi açıldı. 1975 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ne davet edildi ve birçok ünlü Amerikalının fotoğraflarını çektikten sonra "Yaratıcı Amerikalılar" adlı sergisini dünyanın çeşitli şehirlerinde sergiledi. Aynı yıl "Kahramanın Sonu" adlı belgesel bir film çekerek Yavuz zırhlısının sökülme sürecini konu aldı. 1979'da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından kendisine "Foto Muhabirliği" dalında birincilik ödülü verildi.

1980'de fotoğraflarının bir bölümü Karacan Yayıncılık tarafından "Fotoğraflar" adlı kitapta yayımlandı. 1986'da Hürriyet Vakfı tarafından basılan Prof. Abdullah Kuran'ın "Mimar Sinan" kitabının fotoğraflarını çekti. Bu kitap 1987'de "Institute of Turkish Studies" tarafından İngilizce olarak yayımlandı. 1989'da "Ara Güler'in Sinemacıları" adlı kitap basıldı.

1991 yılında Dışişleri Bakanlığı için Halikarnas Balıkçısı'nın (Cevat Şakir Kabaağaçlı) "The Sixth Continent" adlı kitabının fotoğrafını çekti. Bu süre içinde dünya genelinde dolaşarak fotoğraf röportajları gerçekleştirdi ve bunları Magnum Ajansı aracılığıyla dünyaya duyurdu. İsmet İnönü, Winston Churchill, Indira Gandhi, John Berger, Bertrand Russell, Bill Brandt, Alfred Hitchcock, Ansel Adams, Imogen Cunningham, Salvador Dali, Picasso gibi kişilerle röportajlar yaptı ve fotoğraflarını çekti. En ünlüsü, fotoğrafçılara poz vermek istemeyen Picasso ile gerçekleştirdiği röportajdır.

Uzun yıllar boyunca üzerinde çalıştığı Mimar Sinan eserlerinin fotoğrafları 1992'de Fransa'da, ABD'de ve İngiltere'de "Sinan, Architect of Soliman the Magnificent" adlı kitapla yayımlandı. Aynı yıl içinde "Living in Turkey" adlı kitabı İngiltere, ABD ve Singapur'da "Turkish Style" başlığıyla, Fransa'da ise "Demeures Ottomanes de Turquie" adıyla yayımlandı. 1994'te "Eski İstanbul Anıları", 1995'te "Bir Devir Böyle Geçti" ve "Yitirilmiş Renkler ve Yüzlerinde Yeryüzü" adlı fotoğraf kitapları yayımlandı. Ara Güler'in fotoğrafları Paris Ulusal Kitaplık'ta, ABD'de Rochester George Eastman Müzesi'nde ve Nebraska Üniversitesi Sheldon Koleksiyonu'nda bulunmaktadır. Köln Mueseum Ludwig'de Das Imaginäre Photo Museum'da fotoğrafları sergilenmektedir.

Ünlü fotoğrafçı Ara Güler, 17 Ekim 2018 tarihinde 90 yaşındayken kalp yetmezliği nedeniyle aramızdan ayrıldı.

(ELİF ÇELİK)