Konut alırken nelere dikkat edilmeli?
MKK GABİM tarafından hazırlanan Konut Alım Rehberi, ev almak isteyenler için detaylı uyarılar içeriyor. Öncelikle satın alınacak evin fiyatının, benzer özelliklere sahip diğer konutlarla mutlaka karşılaştırılması gerektiği vurgulanıyor. Bu karşılaştırma için emlak ilan siteleri, bölgedeki danışmanlar veya lisanslı değerleme kuruluşları kullanılabiliyor.
Rehbere göre, ev satın alırken yalnızca istenen satış bedelini değil; %4 tapu harcı, tapu döner sermaye harcı, emlak vergisi ve DASK ödemesi gibi ek maliyetleri de hesaba katmak gerekiyor.
Tapu senedinde evin mutlaka “konut” veya “mesken” olarak kayıtlı olması gerektiğinin altı çiziliyor. “Depo”, “dükkan” ya da “ofis” olarak geçen taşınmazların fiilen ev olarak kullanılması, hukuken konut statüsü kazandırmıyor.Ayrıca evin tapusunda kat mülkiyeti mi, yoksa kat irtifakı mı olduğuna bakılması gerektiği belirtiliyor. Kat irtifakı, inşaatı tamamlanmamış yapılarda hak sahiplerini gösterirken; kat mülkiyeti, inşaat bitip iskan alındığında bağımsız mülkiyet hakkını ifade ediyor.
Rehberde ayrıca, taşınmazın üzerinde ipotek, kamu haczi, intifa hakkı ya da riskli yapı şerhi olup olmadığının mutlaka incelenmesi gerektiği uyarısı yapılıyor.
Arsa yatırımı yaparken hangi adımlar izlenmeli?
MKK GABİM’in hazırladığı Arsa-Arazi Alım Rehberi, yatırımcıların sıklıkla gözden kaçırdığı ayrıntılara dikkat çekiyor.
Arsa alırken de ilk adım olarak fiyatın, benzer arsalarla karşılaştırılması gerekiyor. Tapu işlemlerinde alıcı ve satıcının ayrı ayrı %2 tapu harcı ödemesi gerektiği hatırlatılırken, arsa veya arazinin yüz ölçümü, imar durumu, şerh ve irtifak bilgileri kritik önem taşıyor.
Tapularda “kamu haczi şerhi”, “kamulaştırma şerhi” veya “imar düzenlemesine alınmıştır” gibi kayıtların yer alabileceği, bu durumların mülkiyet haklarını kısıtlayabileceği belirtiliyor. Ayrıca taşınmazın sit alanında olup olmadığı, imar planı değişikliği ihtimali ve yola cephe durumu da araştırılması gereken unsurlar arasında gösteriliyor.
Özellikle hisseli arazilerde, diğer maliklerin onayı olmadan işlem yapılamayacağı için ortaklık durumunun netleştirilmesi gerekiyor.
İş yeri alırken hangi detaylara bakılmalı?
Hazırlanan üçüncü rehber ise iş yeri alacaklara yönelik. Burada da fiyat karşılaştırmasının yanında, tapu kayıtları ve yapı ruhsatının titizlikle incelenmesi gerektiği vurgulanıyor.
İş yerinin tapuda mutlaka “iş yeri” veya “dükkan” olarak tescillenmiş olması gerektiği belirtiliyor. Kat irtifakı ve kat mülkiyetine dair bilgilerin, ileride doğabilecek hak kayıplarının önüne geçmek için dikkatle değerlendirilmesi gerektiği ifade ediliyor.
Ayrıca iş yerinin üzerinde ipotek, haciz, intifa hakkı, riskli yapı şerhi olup olmadığının araştırılması öneriliyor. Bu bilgilerin, tapu kayıt belgesi ile tapu senedinin karşılaştırılmasıyla doğrulanabileceği belirtiliyor.
Rehberde, iş yerinin yapı ruhsatı, imar durumu, deprem dayanıklılığı, ortak giderleri ve yönetim planı hakkında ayrıntılı bilgi alınması gerektiğinin altı çiziliyor.
Taşıyıcı sistemler ve deprem riski unutulmamalı
MKK GABİM’in üç ayrı rehberinde öne çıkan ortak nokta ise, taşınmazın yapısal güvenliği ve deprem riski. Konut, arsa ya da iş yeri fark etmeksizin, alınacak gayrimenkulün projeye uygunluğu, taşıyıcı sistemlerin sağlamlığı, hasar kaydı ve doğal afet riski mutlaka sorgulanmalı.
Uzmanlar, ileride yaşanabilecek olası hukuki ve maddi kayıpların önüne geçmek için yatırımcıların bu rehberlerdeki maddelere dikkat etmelerinin büyük önem taşıdığını belirtiyor.