Yapay et, doğrudan hayvan hücrelerinin yetiştirilmesiyle üretiliyor, bu da yemek için hayvan yetiştirme ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Bu yöntem, hayvan refahı, çevre ve insan sağlığı açısından avantajlar sunuyor. Yapay et üretimi için hayvanlardan alınan hücreler, biyoreaktör adı verilen kaplarda besin çözeltileriyle besleniyor ve büyümeleri sağlanıyor. Bu şekilde elde edilen hücreler, istenilen şekil ve dokuda et ürünleri oluşturmak için birleştiriliyor.
2013 yılında dünyanın ilk yapay etten hamburger köftesi Avrupa merkezli gıda teknolojisi şirketi tarafından üretildi. Şirketin kurucusu bilim insanı Profesör Mark Post tarafından dünyanın ilk hayvan kesilmeden yaptığı hamburger köftesini Londra'da gazetecilerin karşısında pişirdi. Burger, bütün bir hayvanı yetiştirmek ve kesmek yerine, doğrudan inek hücrelerinden toplanarak yapılmıştı.
ÇİN'DE YAPAY ET FABRİKASI KURULDU
Çinli start-up CellX, hükümetin 1,4 milyar insanı için gıda güvenliğini sağlama girişimleri arasında, bu hafta Şangay'da ülkenin ilk et fabrikasını kurdu. Tesiste yılda "tek haneli ton" ekili et üretme kapasitesine sahip 2.000 litrelik bir biyoreaktör bulunuyor ve yakında daha fazla biyoreaktör eklenecek. CellX'in kurucu ortağı ve CEO'su Ziliang Yang'a göre pilot tesis, büyük ölçekli üretimden önce yapay et yemek masasına getirmeye bir adım daha yakın.
Yang'a göre pilot tesis, CellX'in üretim maliyetinin pound başına 100 doların altına düşmesine yardımcı olacak ve bu da onu birinci sınıf etlere karşı rekabetçi hale getirecek. 2025 yılında ticari bir üretim tesisinin devreye alınmasının maliyetleri daha da düşürmesi bekleniyor.
KÜTAHYALI KASAP YAPAY ET HAKKINDA NE DİYOR?
Yapay et sektörü henüz emekleme aşamasında olsa da, hızlı bir büyüme gösterebilir. Bu büyümeden elbette Kütahya'da nasibini alabilir. Yapay et konusunda Kütahya'daki kasaplardan RNC Et ve Et Ürünleri ortağı Cihangir Ayaz'ın yorumlarını aldık.
20 yılı aşkın süredir bu sektörde olan Cihangir Ayaz, "Kütahya RNC Et ve Et Ürünleri ortaklarından biriyim. 20 yıldır şirket ortaklığımız devam ediyor. 1991'den beri bu mesleğin içindeyim halen de devam etmekteyiz. Kütahya'da 2 şubemizle hizmet vermekteyiz." diyerek kendini tanıttı.
Dünyanın gündeminde olan yapay et hakkındaki düşüncelerini paylaşan Ayaz, "Yapay ete ülkemizin ve Müslüman ülkelerin çok olumlu bakacağını düşünmüyorum. Türkiye'mizde ve özellikle Anadolu şehirlerimizde zaten kabul edilmez bir şey yani tutacağını düşünmüyorum. Olsa da bizim böyle bir talebimiz olmaz." dedi.
Piyasaya etkileri hakkında, "Dışarıda bir şey yaşansa bütün dünyada bu hissediliyor. Tabii ki sorun olur. Şu an o çıkarsa ve Müslüman olmayan ülkeler bunu kullanırsa belki piyasalara etkisi olur. Müslüman ülkelerde ve ben zannetmiyorum ki ülkemizde de yapay et tercih edilecek. Yapay ete taraftar değilim yani." ifadelerini kullandı.
Yapay et satıp satmayacağı sorumuza Ayaz, "Kesinlikle hayır ama bizden sonrakiler yani biz yarın bir gün şirketimizin sonlandığı ve biz bu işi bıraktığımız zaman yetiştirdiğimiz ve geleceğin kasapları olacak arkadaşlarımıza usullere uygun davranmayı, hayvanın sağlığı açısından olsun insanlara nasıl hizmet vermesi gerektiği açısından olsun nasıl hareket edileceğini onları vermeye çalışıyoruz. Ancak yeni nesil arkadaşlarımız belki bu işi yapabilir." cevabını verdi.
Eğer satsaydı müşterilerin tepkisinin ne olacağını sorduğumuz Ayaz, "Kesinlikle olumsuz olurdu, çünkü yapay yani adı üstünde yapay gerçek değil şu an hayvanlarımız suni yemle besleniyor diyoruz ya daha önce mesela bundan 40 yıl 50 yıl öncesinde tamamen doğal beslenirdi. Bunlar tabii özel besi yemleriyle arpayla buğdayla yetiştiği için doğal olarak daha önceki sisteme göre farklı kesinlikle yani beslenmiş ürünlerle suni et arasında çok fark olur diye düşünüyorum. Yapay eti görmedim zaten nasıl bir şey onu da bilmiyorum." ifadelerini kullandı.