Kütahya’ya Özgü Bu Çocuk Oyunlarını Hâlâ Hatırlıyor Musunuz?
Teknolojinin gölgesinde kaybolan geleneksel oyunlar, Kütahya’nın kültürel mirasında sessizce unutuluyor. Çocukken oynadığınız bu oyunları hatırlıyor musunuz?
Kütahya’nın Oyunları, Hafızalardan Siliniyor
Bir zamanlar sokakları neşe ile dolduran geleneksel çocuk oyunları, bugün neredeyse hiç oynanmıyor. Kütahya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, bu değerli mirası derleyerek kayıt altına aldı. Ancak soru şu: Bu oyunları hâlâ bilen kaldı mı?
“Çelik Çomak”, “Dokuz Kiremit”, “Tımbırtıp”... Hatırlayan Var mı?
Kütahya’nın dört bir yanında yıllarca oynanan oyunlar arasında çelik çomak, dokuz kiremit, tımbırtıp, kapankale, porsuk köprüsü, üşüdüm, parmak oyunu, uzun urgan, mendil kapmaca, yağ satarım bal satarım gibi onlarca isim yer alıyor.
Her biri ayrı bir ritüel, ayrı bir şarkı ve hareket içeren bu oyunlar; artık sadece yazılı kaynaklarda ve yaşlıların hafızasında yaşıyor.
Sadece Bir Oyun Değil, Kültürün Ta Kendisi
Bu oyunlar sadece zaman geçirme aracı değil; aynı zamanda paylaşmayı, beklemeyi, strateji kurmayı, birlikte eğlenmeyi öğretiyordu. Çocuklar ipten, taştan, sopadan oyuncaklar yapar; sokakta topluca oynar, arkadaşlıkları oyunla pekiştirirdi.
Şimdi Aynı Sokaklarda Sessizlik Var
Günümüzde çocuklar ekran başında büyürken; bu oyunlar ne okulda, ne sokakta görünür oldu. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün yaptığı çalışma, geçmişin izlerini yeniden gündeme taşısa da bu değerli oyunlar yaşatılmadıkça sadece birer anı olarak kalacak.
Kütahya’ya Özgü Geleneksel Çocuk Oyunları
1. Çelik Çomak
İki grup arasında sopalarla oynanan, strateji ve refleks isteyen eğlenceli bir oyun.
2. Dokuz Kiremit
Top ve kiremitle oynanan, hız ve takım koordinasyonu gerektiren hareketli bir oyun.
3. Tımbırtıp
Duvara dönük bekleyen oyuncunun “tımbırtıp” dediği anda arkaya dönmesiyle heyecan yaratan, gizlilik ve dikkat temelli bir oyun.
4. Kapankale (ve Aç Kapıyı Bezirgan Başı)
Şarkılı bir yakalama ve gruplaşma oyunu. Sonunda halat çekme ile biten mücadeleli bir geleneksel yarış.
5. Parmak Oyunu
Şarkılar eşliğinde parmakları sırayla kıvırarak oynanan, çok kişiyle daha eğlenceli hale gelen keyifli bir oyun.
6. Üşüdüm
İki grubun karşılıklı şarkı söyleyerek birbiriyle oyuncu takas etmeye çalıştığı yaratıcı bir kız oyunu.
Soru-cevap ve şarkılar eşliğinde yapılan, kollarla kurulan geçitlerden davul sesleriyle geçilen ritmik bir oyun.
8. Porsuk Köprüsü
El ele tutuşan çocukların oluşturduğu köprüler arasında atlaya atlaya ilerleyen oyuncularla oynanan fiziksel ve eğlenceli bir oyun.
Peki Siz Hangilerini Oynadınız?
Siz de bir zamanlar "El el üstünde kimin eli var", "Üşüdüm", "Kurt amca", "Kutu kutu pense" diye sokakta seslenerek oyunlar oynadıysanız, bu kültürün canlı tanığısınız demektir.