İzmir’in Aliağa ilçesinde düzenlenen tarihi eser kaçakçılığı operasyonu, dünyada nadir rastlanan tsantsaların ele geçirilmesiyle tarihe geçti.
2021 yılında İzmir’in Aliağa ilçesinde Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğü ekiplerince düzenlenen operasyonda, Türkiye’de ilk kez gerçek insan kafaları bulundu. Shuar yerlilerine ait küçültülmüş kafalar, yani tsantsalar, ülke gündeminde adeta şok etkisi yarattı.
Amazon’un Ritüeli Türkiye’de Ortaya Çıktı
Operasyon kapsamında ele geçirilen tsantsalar, Güney Amerika’da Shuar yerlileri tarafından dini ve mistik amaçlarla kullanılan, içi boşaltılarak özel işlemlerle küçültülen insan kafalarıydı. Düşmanın ruhunu kontrol altına alma ve manevi üstünlük sağlama amacıyla yapılan bu korkutucu nesneler, ilk kez Türkiye topraklarında ele geçirildi.
Uluslararası arkeoloji ve antropoloji çevrelerinde büyük yankı uyandıran bu bulgu, hem bilimsel hem de güvenlik açısından kritik öneme sahip olarak değerlendirildi.
İki Aşamalı Baskın: Şoke Eden Eserler
1. Baskın – Aralık 2021, Aliağa’daki bir ev:
-
Bizans dönemine ait 5 sikke
-
Osmanlıca yazılmış 19 el yazması kitap
-
4 kemik saç iğnesi
-
Çeşitli dönemlere ait 59 parça tarihi eser
2. Baskın – Aynı ilçedeki bir depo:
-
27 adet 18. yüzyıla ait yağlı boya tablo ve ikona
-
269 farklı arkeolojik obje
-
Ve en dikkat çekeni: 3 adet küçültülmüş insan kafası (tsantsa)
Tsantsa Nedir?
Tsantsa, Ekvador ve Peru’nun Amazon bölgelerinde yaşayan Shuar, Achuar ve Huambisa kabilelerinin düşmanlarını etkisizleştirmek amacıyla ritüelistik olarak uyguladığı bir işlemdir. Deri kafa yüzeyi çıkarılır, içi boşaltılır, kurutulur ve özel yöntemlerle avuç içi büyüklüğüne kadar küçültülür.
Bu gelenek yasal olarak yasaklanmış olmasına rağmen, koleksiyoncular ve karaborsa nedeniyle kaçak yollarla dolaşıma devam etmektedir.
Türkiye’de İlk, Dünyada Ender
İzmir’deki operasyon, tsantsaların Orta Doğu’da ele geçirildiği ilk ve tek vaka olarak kayıtlara geçti. Uluslararası platformlarda büyük yankı uyandıran bu olay, aynı zamanda kültürel varlık kaçakçılığına karşı yürütülen mücadelenin geldiği boyutu da gözler önüne serdi.