Bölge

Türkiye’nin 81 İlinden 81 Peynir: Kütahya da Zirvede

Kütahya’nın Şaphane çökeleğiyle parladığı, Türkiye’nin 81 ilinden 81 eşsiz peynirin sofralara uzanan yolculuğu; Anadolu’nun lezzet atlası.

Kütahya, sadece çini ve termal zenginliğiyle değil, yüzyıllardır süregelen peynir kültürüyle de Anadolu mutfağına değer katıyor. Özellikle Şaphane ilçesinde üretilen meşhur Şaphane çökeleği, hem lezzeti hem de geleneksel üretim şekliyle bölgenin gastronomi mirasını temsil ediyor. Türkiye'nin 81 ilinden çıkan peynirlerle birlikte Kütahya’nın bu özel lezzeti de artık yerel sofralardan çıkıp dünya mutfağında adını duyurmaya hazırlanıyor.

Anadolu’dan Dünyaya: Türkiye’nin 81 İlinden 81 Peynir ve Dünya Çapında Ün Kazanan Lezzetler

Türk mutfağı, sadece yemekleriyle değil, zengin peynir çeşitleriyle de dünya çapında bir üne sahiptir. Her ilde farklı iklim, hayvancılık kültürü ve damak tadı birleşerek kendine özgü bir peynir çeşidi ortaya çıkarmıştır. Bu yazıda hem Türkiye’nin 81 ilinden çıkan yerel peynirleri hem de dünyaya açılan efsane peynir çeşitlerini tanıyacaksınız.


Anadolu’nun Dünyaca Tanınan Peynirleri

Kars GravyeriKars

Çizgi filmlerde gördüğümüz delikli gravyer, Kars’ın yüksek rakımlı yaylalarında bambaşka bir aromaya kavuşur. Kars gravyeri, Avrupa'daki muadillerinden farklı olarak sertliği, aroması ve olgunlaşma süreciyle öne çıkar.

Ege Mihaliç PeyniriBalıkesir

250 yıllık geçmişe sahip Mihaliç peyniri, Balıkesir ve çevresinde üretilen, tuzlu, dayanıklı ve sert bir peynirdir. Eski usulle büyük kazanlarda yapılır.

Manyas LoruBalıkesir / Manyas

Lor peyniri Türkiye’nin her yerinde bilinir ama en meşhuru Manyas’ta yapılır. Hem kahvaltı sofralarında hem de tatlılarda ve böreklerde kullanılır.

Divle Obruk PeyniriKaraman

Karaman’ın Ayrancı ilçesindeki obruklarda olgunlaştırılan bu tulum peyniri, uluslararası otoritelerce “dünyanın en iyi 10 peyniri” arasında gösterilmektedir.

Van Otlu PeyniriVan

İlkbaharda koyun sütünden üretilen, nane, sirmo, heliz gibi otlarla zenginleştirilen bu peynir, Doğu’nun doğallığını sofralara taşır.

Küflü Ardahan PeyniriArdahan

Yağsız inek sütüyle yapılan ve bekledikçe yeşil küf bağlayan bu peynir, kendine özgü aromasını bu süreçten alır.

Kolot PeyniriTrabzon, Rize, Artvin

Karadeniz’in meşhur kuymak/mıhlama yemeğinin vazgeçilmezi olan kolot peyniri, lif lif eriyen yapısıyla bilinir.

Kayseri Çömlek PeyniriKayseri

Taze peynirin çörekotuyla harmanlanıp çömleklere basılmasıyla elde edilir. En az 3 ay toprak altında olgunlaştırılır.

Erzurum Civil PeyniriErzurum

Tel tel yapısı, tuzlu tadı ve hafif ekşimsi aromasıyla Erzurum’un simgesidir.

Varto Keçi PeyniriMuş / Varto

Güneşte ısıtılan keçi sütünden yapılan bu peynir, bez torbalarda olgunlaştırılarak özgün bir aroma kazanır.

İsli Abhaza PeyniriSakarya / Adapazarı & Bolu

Tam yağlı sütten yapılan Abaza peyniri, meşe odunu dumanında islenerek eşsiz bir lezzete ulaşır.


Türkiye’nin 81 İlinden 81 Peynir

Her şehirde ayrı bir damak izi bırakan peynirler özenle seçilmiştir. İşte 81 il ve o illerde üretilen peynirlerin bir özeti:

Marmara

  • İstanbul: Keçi peyniri

  • Edirne: Beyaz peynir

  • Kırklareli: Manda loru

  • Tekirdağ: Salamura inek peyniri

  • Çanakkale: Ezine peyniri

  • Balıkesir: Mihaliç & Manyas loru

  • Bursa: Mihaliç

  • Yalova, Bilecik, Kocaeli, Sakarya: Köy loru, taze peynirler

Ege

  • İzmir: Bergama tulumu

  • Manisa: Keçi tulumu

  • Aydın: Keçi çökeleği

  • Muğla: Yörük peyniri

  • Denizli: Tavas çökeleği

  • Uşak: Yayla peyniri

  • Afyonkarahisar: Küp peyniri

  • Kütahya: Şaphane çökeleği

Akdeniz

  • Antalya: Yayla tulumu

  • Mersin: Örgü peyniri

  • Adana: Acılı çökelek

  • Hatay: Sürk

  • Osmaniye, Kahramanmaraş, Isparta, Burdur: Baharatlı, keçi ve koyun peynirleri

İç Anadolu

  • Ankara: Beypazarı loru

  • Konya: Küflü peynir

  • Kayseri: Çömlek peyniri

  • Eskişehir: Göce peyniri

  • Nevşehir, Niğde, Kırşehir, Yozgat, Aksaray, Çankırı, Kırıkkale: Sert tulum ve lorlar

Karadeniz

  • Trabzon: Kolot

  • Rize: Minci

  • Artvin: Yayla tulumu

  • Ordu, Giresun, Samsun, Sinop: Ev yapımı köy peynirleri

  • Tokat, Amasya, Çorum, Zonguldak, Bartın, Karabük, Kastamonu, Gümüşhane, Bayburt: Otlu lor ve küflü peynirler

Doğu Anadolu

  • Erzurum: Civil

  • Erzincan: Tulum

  • Kars: Gravyer

  • Ardahan: Küflü peynir

  • Iğdır, Ağrı, Van: Otlu ve tulum

  • Bitlis, Muş, Elazığ, Malatya, Bingöl, Tunceli, Hakkâri: Keçi ve koyun tulumları

Güneydoğu Anadolu

  • Gaziantep: Baharatlı peynir

  • Şanlıurfa: Örgü peyniri

  • Diyarbakır: Keçi tulumu

  • Mardin: Zeytinyağında saklanan peynir

  • Siirt, Şırnak, Batman, Adıyaman, Kilis: Sert ve aromatik çökelek


Peynirin Coğrafyası Türkiye

Türkiye'nin 81 ili, sadece birer şehir değil; aynı zamanda peynir kültürünün taşıyıcı kolonlarıdır. Kimi zaman bir sofranın ortasında, kimi zaman bir böreğin içinde yer alan bu lezzetler, binlerce yıllık Anadolu mutfağının sessiz kahramanlarıdır.