Vantilatör kullanımı sıcak havada risk oluşturabilir mi?
Yaz aylarında birçok evin vazgeçilmezi olan vantilatörler, yapılan yeni bilimsel araştırmaların ışığında yeniden tartışma konusu oldu. Özellikle yaşlı bireylerde kullanımına dikkat çekilen bu cihazların, bazı iklim koşullarında yarardan çok zarar verebileceği belirlendi.
Avustralya ve Kanada merkezli bilim insanlarının ortaklaşa yürüttüğü çalışmada, nem oranı yüksek ve sıcaklığın yoğun olduğu ortamlarda vantilatörlerin etkinliği sorgulandı.
38°C ve %60 nemde vantilatör serinletmiyor, kalbi rahatlatmıyor
Sidney Üniversitesi öncülüğünde gerçekleştirilen araştırmada, 60 yaş üstü bireylerin vücut tepkileri dikkatle ölçüldü. Denekler, %60 nem oranına ve 38°C sıcaklığa maruz bırakıldığında, vantilatör kullanımının vücut sıcaklığını yalnızca sınırlı ölçüde düşürdüğü, ancak kalp üzerindeki fizyolojik yükü azaltmadığı ortaya çıktı.
Katılımcılar kendilerini serinlemiş gibi hissetseler de, vücutlarında biriken iç ısı tehlikeli düzeylere ulaşmaya devam etti.
45°C sıcaklıkta vantilatör vücudu ısıttı
Çalışmanın en dikkat çekici sonucu ise düşük nem oranında gözlemlendi. %15 nem ve 45°C sıcaklıkta çalışan vantilatörün, beklenilenin aksine vücut sıcaklığını ortalama 0,3°C artırdığı kaydedildi. Uzmanlar, bu durumun özellikle kalp-damar rahatsızlıkları olan bireylerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulundu.
Vantilatör, bu tür ortamlarda adeta bir sıcak hava akımı yaratarak serinletici değil, ısıtıcı etki gösteriyor. Özellikle yaşlı bireyler, sıcak çarpması riskine karşı çok daha savunmasız hale geliyor.
Cildi ıslatıp vantilatör kullanmak işe yarıyor mu?
Araştırma kapsamında denenen başka bir yöntem ise, cildin nemlendirilerek vantilatör karşısında oturulması oldu. Bu uygulama, subjektif olarak serinleme hissi yaratsa da, vücut iç sıcaklığında belirgin bir düşüş sağlamadı.
Uzmanlar, bu yöntemin yalnızca konfor hissini geçici olarak artırdığını, ancak fizyolojik soğuma sağlamadığını ifade etti. Bu durum da vantilatörlerin sıcak hava dalgalarıyla başa çıkmada tek başına yeterli olmadığını bir kez daha ortaya koydu.
Uzmanlardan yaşlılar için kritik uyarı
Çalışmayı yürüten bilim insanları, özellikle risk grubundaki yaşlıların sadece vantilatörle serinlemeye çalışmasının tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini vurguladı. Bunun yerine şu öneriler öne çıkıyor:
-
Klimalı ortamlara erişimin artırılması
-
Toplu serinleme merkezlerinin kurulması
-
Yerel yönetimlerin sıcak hava uyarılarıyla kamuoyunu bilgilendirmesi
Ayrıca, tek başına yaşayan yaşlı bireylerin daha sık kontrol edilmesi ve çevresel koşullarının uygunluğu konusunda toplumsal destek sağlanması gerektiği belirtildi. Vantilatörlerin doğru koşullarda kullanılmadığında, hayati risk oluşturabileceği bir kez daha bilimsel olarak ortaya konmuş oldu.