İşletmeler neden kart komisyonu alıyor?
Tüketiciler, alışveriş sırasında kredi kartı kullanırken zaman zaman farkında olmadan ilave ücret ödüyor. Küçük işletmeler, bankalara ödedikleri yüksek pos komisyonlarını tüketicilere yansıtarak gelir kaybını telafi etmeye çalışıyor. Özellikle düşük kar marjıyla satış yapan esnaflar, pos cihazlarının kesintilerinden dolayı zarar etmemek için komisyonu müşteriye yüklüyor.
Komisyon almak yasal mı?
TÜKONFED Başkan Vekili Avukat İbrahim Güllü, işletmelerin kartlı ödemelerde müşteriden komisyon talep etmesinin hukuka aykırı olduğunu belirtiyor. 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 17. maddesi, üye işyerlerinin kartla yapılan alışverişlerden dolayı tüketiciden ek ücret talep etmelerini yasaklıyor. Bu kurala uymayan işletmeler, sözleşmelerinin feshi ve bir yıl boyunca yeniden pos cihazı alamama riskiyle karşı karşıya kalıyor.
Komisyonlar neden bu kadar yüksek?
TÜKONFED E-Ticaret Komisyon Başkanı Volkan Ceyli, bankaların küçük işletmelere uyguladığı yüksek komisyon oranlarına dikkat çekiyor. Özellikle tütün gibi düşük kar marjlı ürünlerde, %5 ila %7 arasında değişen komisyon oranları, esnafı doğrudan zarara uğratabiliyor. Ceyli, büyük e-ticaret sitelerine sunulan “eksi komisyon” gibi avantajların maliyetinin küçük esnafa yansıtıldığını savunuyor.
Komisyonlar fiyatları ve enflasyonu nasıl etkiliyor?
Taksitli satışlarda komisyon yükünün tüketiciye yansıtılması, ürünlerin fiyatını doğrudan artırıyor. Örneğin, fiyatı 100 TL olan bir ürüne 10 taksit yapıldığında, 25 TL’ye kadar vade farkı eklenebiliyor. Bu fark, hem müşteri tarafından ürün fiyatı gibi algılanıyor hem de resmî fiyat verilerini etkileyerek enflasyon oranlarını yükseltiyor.
Tüketiciler haklarını nasıl arayabilir?
Tüketiciye komisyon yansıtan işletmeler, bu bedeli faiziyle birlikte iade etmekle yükümlü. Ödeme fişi ya da dekontla Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak bu ücretin geri alınması mümkün. 2025 yılı için 149 bin TL’nin altındaki tüm uyuşmazlıklar hakem heyetinin yetki alanına giriyor.
İlgili işletmeler ayrıca BDDK, Ticaret Bakanlığı ve Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na şikayet edilebiliyor. Bu tür başvurular, hem bireysel hak arayışını hem de sektörel denetimi güçlendiriyor.
Komisyon alan işletmelere ne ceza uygulanıyor?
Yasa dışı komisyon uygulayan işyerleri, yalnızca sözleşme iptaliyle değil, aynı zamanda ağır para cezalarıyla da karşı karşıya. Ticaret Bakanlığı, bu tür işletmelere 6502 sayılı yasa kapsamında 863 bin 500 TL’ye kadar idari para cezası kesebiliyor. Bu yaptırımların caydırıcı etkisinin artırılması bekleniyor.
Bankalar komisyonu neden düşürmeli?
Avukat Güllü, bankaların küçük işletmelere uyguladığı yüksek pos komisyonlarının kayıt dışı satışları artırdığını ve işletmeleri kurumsallaşmaktan uzaklaştırdığını vurguluyor. Güllü’ye göre, bu oranlar %1 seviyesine çekilmeli, böylece esnafın hem maliyeti azalır hem de tüketiciden haksız ücret alınmasının önüne geçilir.