Kütahya'nın Geleneksel Giysileri: Renk, Dokuma ve Sanatın Buluştuğu Nokta
Kütahya'nın geleneksel giysileri, özellikle kadın giyiminde diğer Anadolu bölgelerinden belirgin bir farklılık taşır. Bu giysiler, Germiyan Beyliği ve Osmanlı saray giysilerinin etkisi altında gelişen yüksek kaliteli renkli ipek işlemeleri, sim sarma teknikleri ve değerli kumaşlarla öne çıkar. Diğer bölgelerde birkaç çeşit düğün giysisi bulunurken, Kütahya'da Bindallı, Yolaklı, Dallı, Eğrimli, Çatkılı, Tefebaşı gibi birçok farklı çeşit vardır. Bu giysiler ayrıca üç etekli entari ve şalvarlı türlere ayrılır ve giyenin durumunu ve kimliğini tanıtır.
Gelin Kıyafeti: Tefebaşı
Tefebaşı, Kütahya düğün giysilerinin en özel ve değerlisidir. İran'dan gelen el tezgahı dokuması ipek gibi yumuşak yün kumaş üzerine altın suyuna batırılmış gümüş sırma ile el ve gergef işi ile işlenirdi. Günümüzde ise canfes ve ince yünlü kumaş üzerine ipek sarı, beyaz bükme, kesme yassı teller ile işlenerek pullarla ve tırtıllarla süslenmiş ağır bir kumaştır. Tefebaşı, iki türlüdür: Tefe başı uzun entari al gömlek üstüne fermene ve Tefebaşı şalvar al gömlek üstüne fermene. Genellikle kırmızı veya camgöbeği mavi renkli kumaşlar tercih edilir. İşlemelerde ipek çiçekler ve dallar kullanılır. Tefebaşı fermenesi ağır ve ihtişamlıdır, mor ve al renkleri öne çıkar. Gelinin başıyla birlikte giyildiğinde gelin giysisi olurken, Tefebaşını başı daneli ve üç etekli olarak kız yengesi, şalvar takımlı olarak ise erkek tarafı yengesi giyer. Gelin başı ise karton bir başlıkta tel kırma işli taç krebi ile kaplanır ve elmaslarla süslenir.
Pullu: Değerli Gelin ve Yenge Giysisi
Pullu, Kütahya düğün giysileri içinde Tefebaşı'ndan sonra gelen en değerli gelin ve yenge giysisidir. Pullu mantin veya canfes kumaş üzerine ipek ve sırma ile işlenmiş yolaklı biçimde üç etek ve şalvarlı olmak üzere 2 çeşidi bulunur. İşleme şekline göre aynalı pullu ve süpürgeli pullu gibi farklı stilleri vardır. Aynalı pullu, canfes kumaş üzerine gümüş sırma ile işlenir ve sırma tek sıra olmayıp üç dört sıra halinde gergefte tespit edilir. Süpürgeli pullu ise aynalı pulludaki işlemelerden daha geniş, süpürgeye benzer ve elips olmayan gömeçlerle süslenir. Bu giysiler genellikle düğünlerde yengeler tarafından giyilir.
Diğer Geleneksel Giysiler: Dizibağlı, Çatkılı, Eğrimli ve Dallı
Dizibağlı, halk tarafından sevilen ve en eski giysilerden biridir. Kadife, mantin ve çuha kumaş üzerine işlenir. Şalvarı uzun olmayıp bele sokulmaz. Şalvarın yanlardan sırma kordonları ile işlenen bordürler, her iki diz üzerine gelerek ahenkli bir motifle açılım gösterir. Paçaların kenarları sim kaytan ile süslenir ve gömleğin kol uçları özgün bir şekilde dökülür. Bu giysi, genç gelinler ve kızlar tarafından kına ve çeyiz altı törenlerinde giyilir.
Çatkılı, şalvar ve fermeneden oluşur ve ipekli veya kadife kumaş üzerine işlenir. İşlemelerde siyah, mor ve lacivert renkler tercih edilir. İçine al gömlek giyilir ve genellikle yengeler ve düğün evinin akrabaları tarafından tercih edilir.
Eğrimli, siyah, lacivert veya mor kadife üzerine kıvrımlı dallarla işlenir ve şalvarın yan ve ön ortaları kıvrımlı dallarla kaplıdır. Dallar sim sırma dival tekniği ile işlenir ve üst kısımda da kıvrımlı dallar bulunur. İçine tel kırma işli al gömlek giyilir ve başa uyumlu bir örtü kullanılır.
Dallı ise Kütahya düğün giysilerinin en hafif türlerindendir ve hareli, atlas, mantin ve kadife kumaşlar üzerine işlenir. Mor, lacivert, siyah ve koyu yeşil renklerle tercih edilir. Bu giysi, genellikle düğünlerde kıyafet değiştirmek için kullanılır.
