Cittaslow hareketi nedir?
Son yıllarda artan ve hatta doruk noktaya ulaşan globalleşmenin etkisiyle şehirler, ilçe merkezleri ve hatta daha küçük yerleşim yerleri bile hızlı çalışılan, hızlı yaşayan ve üretmekten çok tüketen, kendi kendine yetemeyen yaşam alanları haline geldi.
Bu durum beraberinde yaşanamaz hale gelen kent merkezlerini, fakirliği, açlığı, sosyal sorunları ve hatta popüler hastalıkları getirdi. Kent yaşamının sağlıksız ve hızlı yapısı içinde insanlar kendi değerlerinden uzaklaşarak popüler kültüre, sağlıksız yaşama ve tüketime kanalize oldu. Kent ve ilçe merkezleri de kuruluş amacından uzaklaşarak tamamen insanların güven ve huzur içinde yaşadıkları yerler olmaktan çıktı ve kaotik bir ortama dönüştü.
"Modern insan" olarak tanımlanan kentli, popüler kültür aşığı ve sağlıksız, hızlı yaşam sahibi insanlar için artık hayat çekilemez bir noktaya evirilmiş durumda. Bu yaşam tarzı insanlarda depresyon, kalp hastalıkları ve kanser gibi birçok hastalığın esas nedeni olarak biliniyor. Ayrıca bu yaşam tarzı kentlerin sürdürülebilir bir yaşamın merkezi olmaktan da alıkoyuyor.
Tüketim odaklı, sağlıksız ve hızlı yaşanan hayatın insanlara mutluluk ve huzur getirmediği düşüncesi ve bazı insanların öze dönüş felsefesiyle farklı bir hayat arayışı kentsel boyutta Cittaslow hareketini ortaya çıktı. Cittaslow hareketi, insanların birbirleriyle iletişim kurabilecekleri, sosyalleşebilecekleri, kendine yeten, sürdürülebilir, el sanatlarına, doğasına, gelenek ve göreneklerine sahip çıkan ama aynı zamanda alt yapı sorunları olmayan, yenilenebilir enerji kaynakları kullanan, teknolojinin kolaylıklarından yararlanan kentlerin yeni düzende gerçekçi bir alternatif olacağını savunmak adına ortaya çıktı.
Ayrıca sakin ve yavaş yaşayan şehir kavramlarının ortaya çıkmasını da sağladı.
Yavaş şehir kavramı nedir?
Cittaslow Uluslararası hareketi yayınladığı bildiride yer alan bazı kriterler ve yine kurul tarafından belirlenen bazı kriterlere dayanarak "Sakin Şehir", "Yavaş Şehir" ya da "Cittaslow Şehirleri" ismi verilen yerleşimleri listeye seçiyor. Doğal yaşam felsefesi temel alınarak, kalabalık ve koşuşturmadan uzak, sağlıklı yaşama elverişli yerler Cittaslow şehir olarak seçiliyor. Cittaslow'un "Yavaş Şehir" listesinde Türkiye'den 22 kasaba ve ilçe merkezi bulunuyor.
Peki, Türkiye'nin en sakin şehirleri hangileri?
1- Ahlat / Bitlis
Bitlis'in muhteşem Van Gölü kıyısına kurulan ilçelerinden Ahlat, coğrafi konumu nedeniyle tarihte özel bir yere sahip. Doğu ve Batı uygarlıklarının kaynaşma noktalarından olan Ahlat aynı zamanda doğal güzellikleriyle de biliniyor. Tarihi İpek Yolu'nun önemli noktalarından olan Ahlat'ta kültürel anlamda çok özel şeyler görmek mümkün.
2- Akyaka / Muğla
Muğla'nın cennet köşelerinden birisi de kesinlikle Akyaka. Azmak Nehri, Gökova Körfezi ve muhteşem ormanlara sahip olan Akyaka için ne söylesek az. Aynı zamanda Akyaka evleri ve diğer yapılarının tarihi değeri de oldukça fazla. Türkiye'nin en güzel ilçelerinden olan Akyaka'da denize, doğaya ve tarihe doymamak mümkün değil.
3- Arapgir / Malatya
M.Ö. 15. yüzyıla kadar dayanan tarihi ile Anadolu'nun en eski yerleşimlerinden olan Arapgir, Malatya il sınırları içinde bulunuyor. Birçok uygarlığa ev sahipliği yapan Arapgir aynı zamanda tarih boyunca ticaret yolları üzerinde yer almış. Bu nedenle çok önemli bir tarihi merkez kabul edilen Arapgir, Türkiye'nin en yavaş şehirleri arsında da yer alıyor.
4- Eğirdir / Isparta
Isparta'nın popüler ilçelerinden olan Eğirdir, ismini aldığı Eğirdir Gölü nedeniyle ünlenen bir ilçe. Aynı zamanda ilçede göl kenarında otel ve restoranlar yerli ve yabancı turistleri yıl boyunca ağırlıyor. Doğal güzellikler bakımından zengin olan Eğirdir, aynı zamanda Isparta şehir merkezine çok yakın olmasına rağmen sakinliğini korumasıyla da ön plana çıkıyor.
5- Finike / Antalya
Antalya, Türkiye'nin turizm cenneti olarak biliniyor. Lüks oteller, yabancı turistler ile anılan bu ilde elbette doğal güzellikler de oldukça fazla. Akdeniz'in masmavi kıyılarında uzanan Antalya'nın turizm ile değil de doğası ve üretim merkezi olmasıyla öne çıkan ilçelerinin başını Finike çekiyor. Narenciye diyarı olan Finike aynı zamanda huzurlu yapısıyla da dikkat çekiyor.
6- Foça / İzmir
Foça, İzmir'in iki Cİttaslow şehrinden bir tanesi. Ege Denizi kıyısında, harika bir doğaya sahip olan bu ilçe merkezi aynı zamanda tarihi anlamda da bir cennet. Her açıdan Türkiye'nin en güzel destinasyonlarından biri olan Foça görülmeye değer. Ayrıca bu ilçede tarımsal üretim ve balıkçılık da oldukça revaçta.
7- Gerze / Sinop
Karadeniz'in birbirinden güzel şehirleri arasında Sinop başı çeken yerlerden oluyor. Sinop'un eşsiz doğası ve masmavi denizinin en güzel örneklerinden birini Gerze ilçesinde görmek mümkün. Masallardan fırlamış bir yer gibi duran Gerze insanı kendisine hayran bırakıyor. Gerze doğa aşıkları için bulunmaz bir nimet.
8- Gökçeada / Çanakkale
Gökçeada ve Bozcaada, Çanakkale'ye bağlı olan Türkiye'nin en popüler ve turistik ada yerleşimleri olarak biliniyor. Bozcaada çok daha büyük ve popüler olduğu için son yıllarda biraz dezenformasyona uğrarken Gökçeada doğal yapısını daha fazla korumayı başarıyor. Ege'nin serin sularında yer alan bu harika yerleşim yeri huzur kelimesinin sözlükteki karşılığı olabilir.
9- Göynük / Bolu
Akarsular, tepeler, ormanlar ve elbette tüm bunların birleşimi ile ortaya çıkan muhteşem doğa... Batı Karadeniz'in incisi Bolu'da bulunan Göynük ilçesi işte tüm bunlara sahip olmasıyla ünlü. Tipik bir Osmanlı kasabası olan ve bugün de o dokusunu büyük ölçüde koruyan Göynük doğal güzelliklerinin yanında kültürel mirası ile ön plana çıkıyor.
10- Güdül / Ankara
Ankara'nın pek bilinmeyen ilçelerinden Güdül, başkentin Batı Karadeniz sınırında yer alıyor. Ankara merkeze yaklaşık 100 kilometre uzaklıkta olan Güdül doğası, mimarisi, kültürü ve tarihi ile dikkat çekiyor. Sakin, kalabalıktan uzak ve keyifli bir ortam arayanlar için Güdül adeta gizli bir cennet.
11- Halfeti / Şanlıurfa
Medeniyetler beşiği ve Türkiye'nin en önemli kültür miraslarından kabul edilen Halfeti de Cittaslow şehirler listesinde bulunuyor. Şanlıurfa'ya bağlı olan Halfeti aynı zamanda oldukça turistik bir yer. Farklı coğrafyası, zengin mutfak kültürü ve tarihiyle Halfeti her yıl önemli sayıda ziyaretçi çekiyor.
12- İznik / Bursa
Osmanlı İmparatorluğu'na başkentlik yapan Bursa'nın en özel yerleşimlerinden olan İznik, İznik Gölü kıyısında yer alıyor. Tarih kokan sokaklara ve birbirinden hoş doğal güzelliklere ev sahipliği yapan İznik, aynı zamanda Türkiye'nin en sakin şehirleri arasında da kendisine yer buluyor.
13- Kemaliye / Erzincan
Tarihi İpek Yolu üzerinde yer alan, birçok medeniyete çağlar boyunca ev sahipliği yapan Kemaliye ilçesi Erzincan il sınırlarında bulunuyor. Bu ilçe, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda yöre halkının büyük katkıları olmasında dolayı Kemaliye ismini taşıyor. Çok kültürlü bir ilçe olan Kemaliye aynı zamanda doğal güzellikleriyle de ön plana çıkyor.
14- Köyceğiz / Muğla
Türkiye'nin turizm cenneti Muğla'nın ilçesi olan Köyceğiz, Akdeniz ve Ege bölgelerinin kesişiminde, iki bölgeden de izler taşıyan bir yer. Göl kenarına kurulu Köyceğiz'de doğa insanı anında kucaklıyor. Ayrıca narenciye bahçelerinin ve uçsuz bucaksız orman manzaralarının ilçeye ayrı bir keyif kattığını söylemek gerek.
15- Mudurnu / Bolu
Çok çok eski bir yerleşim merkezi olan Mudurnu, Bolu ilinde bulunuyor. Bolu'nun şirin ilçesi Mudurnu ismini ise ilçede bulunan "Moderna" kalesinden alıyor. Güçlü tarihi yapısının yanında doğal olarak da güzel bir kent olan Mudurnu mutlaka ziyaret edilmeli.
16- Perşembe / Ordu
Dik vadiler, tepeler ve bunun beraberinde getirdiği muhteşem coğrafya... Tüm bunlar Ordu'ya bağlı Perşembe ilçesini anlatan detaylardan bazıları. Tam manasıyla Karadeniz'de olduğunuzu hissettirecek bir yer olan Perşembe doğal güzelliklerinin yanında limanı ve Karadeniz kıyısındaki güzellikleriyle de adından söz ettirmeyi başarıyor. Üstelik burası da tüm Cittaslow şehirleri gibi çok sakin bir atmosfere sahip.
17- Seferihisar / İzmir
Türkiye'nin sakin şehirleri arasına 2009 yılında katılan Seferihisar, aynı zamanda listeye şu an için dahil olan en son şehir konumunda bulunuyor. İzmir'in turizmiyle popüler veya kentleşmesiyle öne çıkan yerleşimleri arasında adeta çölde bir vaha gibi kalan Sefehisar muhteşem doğası, masmavi denizi ve muhteşem atmosferiyle dikkat çekiyor.
18- Şavşat / Artvin
Şavşat ilçesi, Türkiye'nin kuzeydoğusunda, Doğu Karadeniz Bölgesi'nin en doğu noktalarından birinde yer alıyor. Atrvin'in doğal güzellikler bakımından Türkiye'nin en zengin şehirlerinden biri olduğunu biliyoruz. Artvin Şavşat da bu güzelliklerden nasibini almış durumda. Aynı zamanda tarihi yapısıyla da dikkat çeken ilçe merkezi cennetten bir köşe gibi.
19- Uzundere / Erzurum
Uzundere, Erzurum'un en popüler ve büyük ilçelerinden biri değil. Fakat Uzundere Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinin dokusundan gelen harika doğaya ve müthiş bir atmosfere sahip. Uzundere ayrıca oldukça sakin ve küçük bir ilçe. Bu ilçe merkezinde insan huzura eriyor ve Artvin-Erzurum sınırındaki doğal güzelliklerin keyfini yaşamaktan başka bir şey düşünmüyor da demek mümkün.
20- Vize / Kırklareli
Trakya'nın en güzel şehirlerinden olan Kırklareli doğasıyla ve iklimi ile birçok insanı cezbetmeyi başarıyor. Kırklareli'ne bağlı çok fazla ünlü ilçe ve belde merkezi var. Belki Vize onlardan biri değil ancak; bu sevimli ve küçük ilçe tarihi mirası ve doğasıyla adeta gizli bir cennet. Üstelik Vize, Edirne ve İstanbul gibi iki tarihi şehre de çok yakın.
21- Yalvaç / Isparta
Akdeniz Bölgesi'nin iç kısmında yer alan "Güller Diyarı" Isparta'dan iki ilçe Türkiye'nin Cittaslow şehirleri arasında yer alıyor. Bunlardan biri de Isparta'nın sevimli ilçesi Yalvaç. Anadolu'nun bir zamanlar en işlek ve yoğun yerleşim merkezlerinden olan Yalvaç tam bir kültür hazinesi. 5000 yıllık tarihiyle öne çıkan Yalvaç bugün de doğal yapısıyla ve sakinliğiyle dikkat çekiyor.
22- Yenipazar / Aydın
Ege Bölgesi'nin en güzel şehirlerinden olan Aydın'ın Yenipazar ilçesi, Türkiye'nin "Sakin Şehirleri" arasında yer alıyor. Aydın'a 40 kilometre uzaklıkta olan bu saklı cennet Büyük Menderes Havzası'na kurulmuş. Aynı zamanda kuzeyinde bulunan Madran Baba Dağı ilçede bulunan harika ormanlık alanların oluşmasını sağlıyor. Yenipazar ilçesine ilk yerleşimin M.Ö. 2000'li yıllarda gerçekleştiği biliniyor.
