Osmanlı'da kardeş katli, devletin istikrarını sağlamak amacıyla yasal ve meşru sayılan bir uygulamaydı. Tahta çıkan her padişah, potansiyel rakip olarak gördüğü erkek kardeşlerini ortadan kaldırarak olası taht kavgalarının önüne geçmeye çalıştı. Bu uygulama, özellikle 15. ve 16. yüzyıllarda yoğun olarak görülse de, zamanla yerini kafes sistemine bıraktı.
Nizam-ı Âlem Uğruna Kan Döküldü
Fatih Sultan Mehmet’in çıkardığı “Kanunname-i Âl-i Osman” ile birlikte kardeş katli hukuki zemin kazandı. “Nizam-ı âlem” yani devlet düzeninin korunması için padişahların kardeşlerini öldürmesi uygun görülüyordu. Bu anlayış, Osmanlı hanedanı içinde birçok trajik infazın önünü açtı.
III. Mehmed: 19 Kardeşiyle Tahta Oturdu
1595 yılında tahta çıkan III. Mehmed, Osmanlı tarihinin en büyük kardeş katlini gerçekleştirdi. Tahta çıktığı ilk günlerde, Topkapı Sarayı'nda 19 erkek kardeşini boğdurtarak devletin bekasını sağladığını düşündü. Bu infaz, Osmanlı halkı arasında büyük infiale yol açtı.
Yavuz Sultan Selim: Kardeşlerini ve Yeğenlerini Öldürttü
Yavuz Sultan Selim, babası II. Bayezid’i tahtan indirerek 1512’de padişah oldu. Tahta geçer geçmez rakibi olan kardeşleri Şehzade Ahmed ve Şehzade Korkut’u infaz ettirdi. Aynı zamanda onların oğulları, yani kendi yeğenleri de öldürüldü.
IV. Murad: Son Büyük Kardeş Katli
17. yüzyılda hüküm süren IV. Murad, sert yönetimiyle tanındı. Kardeşi Şehzade Bayezid’i öldürttü. Ölümünden kısa bir süre önce diğer kardeşi Kasım’ı da boğdurdu. Bu infazlar, Osmanlı’da kardeş katlinin son örneklerinden biri oldu.
I. Ahmed ile Kardeş Katline Son Verildi
Tahta geçtiğinde kardeşi Mustafa’yı öldürtmeyen I. Ahmed, bu uygulamayı sona erdirdi. Yerine geçen sistem ise kafes uygulaması oldu. Şehzadeler, saray içinde göz hapsinde tutuluyor, bu sayede kan dökülmeden iktidar güvence altına alınıyordu.
Tarihî Bir Çıkmaz: Devletin Güvenliği mi, Aile İhaneti mi?
Osmanlı tarihçileri, kardeş katli uygulamasını dönemin şartlarında değerlendiriyor. Bir yandan devletin bekası için alınmış zorunlu bir önlem olarak görülse de, diğer yandan her biri birer trajedi olan bu infazlar, Osmanlı ailesinin iç çatışmalarla şekillenen karanlık yönlerinden biri olarak hafızalarda yer ediyor
