Kütahya, birçok tarihi yapıyı içinde barındıran bir şehir olarak, Dönenler Camii gibi önemli yapılarla geçmişine ışık tutuyor. Dönenler Camii, Kütahya'nın en eski camilerinden biri olma özelliğini taşıyor ve hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. Dönenler Camii, şehirdeki güzel örneklerinden biri olup, bölgenin tarihi dokusunun en önemli parçalarından biridir.
Halk arasında Dönenler Camii olarak isimlendirilen Mevlevihane'nin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Ancak 1959 senesinde Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından aslına sadık kalınarak restore ettirilen semahane, camii olarak ibadete açılmış ve o günden beri de bu hizmeti vermeye devam etmektedir. Semahanenin güney batısındaki camlı bölmede Hz. Ergun Çelebi ve yakınlarının yattığı türbe bulunmaktadır. Bu türbenin olduğu yapının daha önce Hezar Dinari Mescidi olduğu belirtilmektedir.
Kütahya Dönenler Camii'nin Yapısı
Cami'nin batı duvarında iki adet tamir kitabesi ve Sultan II.Mahmud'un tuğrası bulunmaktadır. mermer üzerine talik ile yazılı bu kitabeler, yanındaki bir çerçeveli levhada yazılmış ve bugünkü neslin istifadesine sunulmuştur. Cami'nin giriş kapısının üstünde "Ya Hazreti Ergun" yazılı çini levha güzel bir talik hatla halil mahir tarafından yazılmıştır. Daha üstündeki "Ya Hazreti Mevlana" yazısı günümüz çinicilerinden Ahmet Şahin'e aittir.
Tamir kitabelerinden Mevlevihane'nin 1227 hicride (1812 miladi) halet efendi ve 1257 hicri 1841 miladi de sultan Abdülmecit zamanında mutasarrıf Mustafa Mazhar Paşa zamanında tamir ettirildiği, Mevlevihane postnişini Hacı Abdülkadir Efendi'nin 1265 hicri de dergah çeşmelerini tamir ettirdiği 1305-1306 hicri de de esaslı tamir gördüğü yazılıdır.
Kütahya'nın en eski camilerinden biri olan ibadethane, hem tarihi hem de mimari açıdan büyük bir öneme sahiptir. Zengin geçmişi ve izleriyle, hem tarih meraklıları hem de kültürel zenginlikleri keşfetmek isteyenler için önemli bir ziyaret noktası olarak yerini korumaktadır.
