Yeni sistemle araç satışında dönem değişiyor
Türkiye’de araç alım satım işlemlerinde yıllardır uygulanan sabit noter ücreti sistemi sona eriyor. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen yeni yasa teklifiyle birlikte, araç satış bedeline göre oransal ücretlendirme dönemi başlıyor. Bu değişiklikle, artık aracın değeri arttıkça noter masrafı da yükselecek.
Yeni sistem, araç piyasasında gerçek satış bedellerinin beyan edilmesini teşvik etmeyi amaçlıyor. Mevcut uygulamada araç değeri ne olursa olsun aynı noter ücreti ödenirken, artık satış bedeline göre nispi oranlı ücret alınacak.
Mevcut sistemde noter ücreti sabitti
Bugüne kadar yürürlükte olan sistemde, araç satışı sırasında ödenen noter ücreti aracın fiyatından bağımsız olarak sabit bir miktardı. 2023 yılı itibarıyla bu ücret 932,65 TL olarak uygulanıyordu. Araç 200 bin TL ya da 2 milyon TL olsa da aynı ücret geçerliydi.
Ancak yeni düzenlemeyle bu makdu ücret sistemi ortadan kalkıyor. Yerine, aracın satış değerine bağlı olarak artan dinamik bir ücretlendirme modeli getiriliyor. Bu sayede yüksek bedelli araçların noter işlemlerinden elde edilen gelir de artmış olacak.
Yeni noter ücreti nasıl hesaplanacak?
Yeni sistemde noter harcı, satış bedeli üzerinden oransal olarak hesaplanacak. Henüz kesin oranlar açıklanmasa da, örneğin 500 bin TL’lik bir araç satışında sabit ücret yerine satış tutarının belli bir yüzdesi kadar noter harcı ödenecek.
Bu durum, araç değeri yükseldikçe noter masrafının da aynı oranda artacağı anlamına geliyor. Böylece hem devletin gelirleri artacak hem de araç piyasasında daha şeffaf bir fiyat beyanı sağlanmış olacak.
Değişikliğin amacı: kayıt dışı satışları önlemek
Yasa teklifinin gerekçesinde, bu düzenlemenin temel amacının kayıt dışı ekonomiyi engellemek olduğu vurgulandı. Türkiye’de ikinci el araç satışlarında sıklıkla, vergiden kaçınmak amacıyla gerçek satış bedelinden düşük fiyat beyanı yapıldığı biliniyor.
Yeni sistem sayesinde, satış bedeline bağlı nispi noter ücreti alınmasıyla bu tür düşük beyanların azalması bekleniyor. Çünkü artık satış tutarı ne kadar düşük gösterilirse, noter ücreti de orantısız şekilde düşük çıkacak ve sistemdeki dengesizlikler fark edilecek.
Noter ücretlerinde köklü değişiklik
Bu değişiklik, sadece vatandaşların ödeyeceği masrafı değil, aynı zamanda noterlik sisteminin gelir yapısını da değiştirecek. Sabit ücret yerine satış tutarına göre değişen yeni model, daha adil bir ücretlendirme sistemi olarak değerlendiriliyor.
Uzmanlar, uygulamanın yürürlüğe girmesiyle birlikte araç satışlarında kayıt dışı işlemlerin azalacağını, devletin vergi gelirlerinin artacağını ve noter işlemlerinde daha şeffaf bir süreç yaşanacağını öngörüyor.
Yeni düzenleme ne zaman yürürlüğe girecek?
Yasa teklifinin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan geçmesinin ardından, önümüzdeki haftalarda Genel Kurul’da oylanması bekleniyor. Kabul edilmesi halinde, yeni sistem 2026 yılı başında yürürlüğe girebilir.
Bu tarihten itibaren, araç alım satımı yapacak vatandaşlar noter işlemlerinde sabit ücret yerine satış bedeline bağlı oranlı ücret ödeyecek.
