Zombi şirketler, borçlarını ödemek için yeterli kar elde edemeyen ve desteklerle ayakta kalmaya devam eden firmalar olarak tanımlanıyor. Bu şirketler, sağlıklı işletmeler için de ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Bruno Albuquerque ve Roshan Iyer tarafından kaleme alınan “Yürüyen Ölülerin Yükselişi: Dünyadaki Zombi Firmalar” başlıklı makalede, Türkiye’nin zombi şirket oranında en üst sırayı tuttuğu ortaya çıktı. Makalede, 2000 yılından bu yana dünya genelinde halka açık olmayan zombi şirketler hakkında yeni bir veri setinin hesaplandığı ifade edildi.
Salgın dönemiyle birlikte mali yapıları bozulan ve sadece kağıt üzerinde varlıklarını sürdüren şirketlere verilen krediler, zombi şirketlerin oranını son yıllarda artırdı. Makalede, hem borsaya kote olan hem de halka açık olmayan zombi firmalar incelenirken, Türkiye’nin halka açık olmayan zombi şirketler konusunda en yüksek orana sahip ülke olduğu görüldü. Türkiye’yi Endonezya, Romanya ve Rusya takip etti.
Halka açık şirketler üzerinde yapılan hesaplamada ise Türkiye’nin 21. sırada yer aldığı ve zombi şirketlere sahip olduğu tespit edildi. Ürdün, halka açık şirketler arasında en yüksek zombi şirket oranına sahip ülke olarak öne çıktı, onu Güney Kıbrıs ve Yunanistan izledi.
Makalede, bu verimsiz firmaların payının özellikle Covid-19 salgınıyla birlikte dünya çapında arttığı belirtildi. Pandemi döneminde şirketlere sağlanan kamu desteklerinin etkisiyle zombi şirketlerin sayısının arttığı ifade edildi.
Zombi şirketlerin, hem halka açık hem de halka açık olmayan şirketler arasında yer aldığı vurgulanan makalede, “Şaşırtıcı bir şekilde, halka açık olmayan şirketler arasında zombileşme oranının daha düşük olduğunu görüyoruz” ifadesine yer verildi.
Ayrıca makalede, zombi şirket oranının ülkeler ve sektörler arasında büyük farklılıklar gösterdiği, ancak gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında önemli bir fark olmadığı belirtildi. Dayanıklı tüketim malları üreten ve varlık fiyatlarında ani düşüşlere maruz kalan şirketler ile emlak ve enerji gibi talep dalgalanmalarının yoğun olduğu sektörlerde daha fazla zombileşme yaşandığı ve zombi şirketlerin fazlalığının devlete mali yük getirdiği, vergi kaybı gibi etkileri olduğu vurgulandı.
(ELİF ÇELİK)
