Açık büfe ve serpme kahvaltıda israf neden bu kadar fazla?
Türkiye’de resmi rakamlara göre yıllık gıda israfı 23 milyon ton civarında. Ancak uzmanlar bunun çok daha yüksek olduğuna dikkat çekiyor. Otel ve restoranlarda uygulanan açık büfe ve serpme kahvaltı sistemlerinde, kişilerin tabaklarına aldıkları yiyeceklerin önemli bir kısmı tüketilmeden çöpe gidiyor. Bu oran, kişi başına yıllık 102 kilogram gıda israfı olarak tahmin ediliyor.
Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu Üyesi Ramazan Bingöl, “Sadece açık büfelerde kişi başına düşen israf miktarı en az 150 gram. Bu, korkutucu bir sayı” diyerek durumu özetliyor.
Türkiye’deki durum dünya genelinde nasıl?
Gıda israfı sadece Türkiye’nin değil, tüm dünyanın en önemli sorunlarından biri. Birleşmiş Milletler verilerine göre dünyada her yıl üretilen gıdanın üçte biri, yani 1,5 milyar ton gıda israf ediliyor. 2024 yılında 74 ülkede 343 milyon kişi ciddi gıda sıkıntısı çekerken, her gün binlerce çocuk yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybediyor.
Ekonomik olarak da bu durum devasa kayıplara yol açıyor. Dünya genelindeki israfın maliyeti 1 trilyon doları buluyor. Türkiye’de ise yalnızca çöpe atılan ekmek sayısı yılda 4 milyar 380 milyonu buluyor.
"Serpme kahvaltı yasaklanacak mı?"
Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu, açık büfe ve serpme kahvaltı uygulamalarında yaşanan büyük israfı masaya yatırdı. Kurul üyesi Ramazan Bingöl, “Kişilerin tabaklarına aldıkları yiyeceklerin büyük bölümü tüketilmiyor ve çöpe gidiyor. Bu israfın önüne geçmek için yasal düzenlemeler kaçınılmaz” diyerek yeni adımların sinyalini verdi.
Gıda bankacılığı, sürdürülebilir tüketim politikaları ve yasal düzenlemeler üzerinde çalışan kurul, milli bir farkındalık yaratmayı hedefliyor. Bingöl, “Gıda israfı artık sadece bireysel değil, toplumsal bir mesele” diyerek çağrıda bulundu.
"Gıda israfı nasıl önlenebilir?"
İsrafı önlemenin yolu, porsiyon kontrolü, tüketim alışkanlıklarının değiştirilmesi ve teknolojik desteklerin kullanılmasıyla mümkün. Ayrıca israf edilen gıdaların gıda bankaları yoluyla ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması da büyük önem taşıyor.
Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu, tüm bu önerileri içeren bir rapor hazırlayıp Cumhurbaşkanına sunacak ve alınacak kararlarla uygulanacak.
"Serpme kahvaltı uygulamaları gelecekte nasıl olacak?"
Gelecekte açık büfe ve serpme kahvaltılarda porsiyonların daha dikkatli planlandığı, israfı önleyici önlemlerin uygulandığı yeni modeller görülmesi bekleniyor. Bu değişim, hem ekonomik kayıpları azaltacak hem de çevreye olumlu katkı sağlayacak.
Toplumsal bilinç artarken, işletmeler de sürdürülebilir hizmet sunumuna yönelecek. Böylece gıda israfıyla mücadelede önemli bir adım atılmış olacak.
