Kkm hesaplarından çıkış süreci nasıl başladı?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) "KKM Hesaplarından Çıkış" başlıklı analizinde, iki yıl boyunca süren kademeli azaltma süreci sonunda KKM uygulamasının tamamen sonlandırıldığı belirtildi. Çalışma, Korhan Çalışkan, Muhammed Akif Dokumacı, Oğuzhan Evli ve Didem Güneş tarafından hazırlanarak Merkezin Güncesi’nde yayımlandı.
Merkez Bankası, gerçek kişilere ait KKM hesaplarının yenileme ve açılışlarını durdurarak 2025 yılı içinde bu ürünü tamamen bitirme hedefine ulaştı. 2023 ortasında 140 milyar doların üzerine çıkan KKM bakiyesi, alınan önlemlerle birlikte 21 Ağustos 2025 itibarıyla 11 milyar dolara kadar geriledi.
Makroihtiyati araçlarla desteklenen dönüşüm
Analizde, KKM’den çıkışı hızlandırmak amacıyla makroihtiyati düzenlemelerin etkin şekilde kullanıldığına dikkat çekildi. Bankaların TL fonlamaya yönelmesi için:
-
Zorunlu karşılık (ZK) oranları farklılaştırıldı,
-
ZK hesaplarına ödenen faiz tutarı artırıldı,
-
KKM için uygulanan asgari faiz oranları kademeli olarak düşürüldü,
-
KKM’ye sağlanan stopaj avantajı kaldırıldı.
Bu adımlar, bankaların fonlama maliyetlerini optimize ederken TL mevduatın cazibesini artıran bir ortam oluşturdu.
Fonlama stratejileri ve faiz düzenlemelerinin etkisi
TCMB’nin analizinde, bankaların fonlama kararlarında en kritik belirleyici unsurların, KKM ve TL mevduat için belirlenen zorunlu karşılık oranları arasındaki fark ile tesis edilen karşılıklara ödenen faiz olduğunun altı çizildi.
Bu süreçte KKM hesaplarının maliyet avantajı zayıflatılırken, Türk lirası mevduat daha cazip hale getirildi. Böylece bankaların yeni fonlama stratejilerini şekillendiren temel unsur, TL’nin korunması ve istikrarının sağlanması oldu.
Türk lirası mevduatın payı yükseldi
Merkez Bankası verilerine göre, 19 Ağustos 2025 itibarıyla KKM’nin toplam mevduatlardaki payı %1,8’e gerilerken, TL mevduatın payı %60’ın üzerine çıktı. Bu oran, Türk lirasının yeniden finansal sistemdeki ağırlığını artırdığını gösteriyor.
Analizde, enflasyonun ana eğilimindeki gerilemenin ve TL mevduat için sağlanan cazip koşulların KKM’den çıkışı desteklediği vurgulandı. Ayrıca, önümüzdeki dönemde vadesi dolacak KKM hesaplarının da geçmişteki azalışlara benzer seyir izlemesiyle ürünün tamamen sonlandırılması için gerekli zeminin oluştuğu ifade edildi.
Bilanço riskleri azaldı
KKM’nin sonlandırılması ile birlikte, para politikasının bankaların TL fonlama maliyetine aktarımı güçlenmiş, Merkez Bankası bilançosundaki riskler de belirgin şekilde azalmış oldu. Bu gelişme, sıkı para politikasıyla uyumlu bir şekilde finansal istikrarın güçlenmesine katkı sundu.
