PARKHAYAT Kütahya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Zülal Yılmaz Şentürk, Kış mevsimiyle birlikte çocuklarda öksürük şikâyetleri artarken, özellikle iki haftadan uzun süren öksürüklerin ciddiye alınması gerektiğini vurgulayıp aileleri bilinçlenmeye davet etti: “Öksürük vücudun savunma refleksidir ancak sürekli hâle geldiğinde, altta yatan daha ciddi bir sorunun habercisi olabilir.” dedi.
ÖKSÜRÜK NEDEN UZAR?
Çocuklarda öksürüğün en sık nedeni viral enfeksiyonlardır. Ancak bu enfeksiyonların ardından hava yollarında oluşan hassasiyetin, öksürüğün haftalarca sürmesine neden olabilir ve uzun süren öksürük her zaman enfeksiyonla ilişkili olmayabilir.
Dr. Zülal Yılmaz Şentürk’e göre geçmeyen öksürüğün başlıca nedenleri şunlardır:
• Viral üst solunum yolu enfeksiyonlarının ardından gelişen hava yolu hassasiyeti
• Astım veya astım eğilimi
• Alerjik reaksiyonlar (toz, polen, küf, evcil hayvan tüyü)
• Sinüzit ve geniz akıntısı
• Akciğer enfeksiyonları (zatürre veya bronşit)
• Reflü (mide asidinin yemek borusuna kaçması)
• Pasif sigara dumanına maruz kalma
• Nadir görülen ancak önemli nedenler: yabancı cisim aspirasyonu
“Özellikle küçük çocuklarda öksürüğün aniden başlaması ve kesilmeyen nöbetler hâlini alması yabancı cisim yutma belirtisi olabilir. Bu durumda zaman kaybetmeden acil müdahale gerekir.”
AİLELERİN GÖZDEN KAÇIRDIĞI BİR NEDEN: ALERJİ
Alerjik bünyeli çocuklarda öksürük çoğu zaman geceleri daha fazla belirti verir. Bunun nedeninin, gece boyunca artan histamin salınımı ve kapalı ortamda biriken alerjenler olduğunu belirten Dr. Zülal Yılmaz Şentürk “Alerjik öksürükte genellikle hırıltı, burun tıkanıklığı, gözlerde kaşıntı gibi ek bulgular da görülür.” dedi.
Alerjiye bağlı öksürüğün tedavisi, yalnızca ilaçla değil; yaşam alanındaki alerjenlerin azaltılmasıyla mümkündür. Uzmanlar yatak odasında peluş oyuncakların azaltılmasını, halı yerine kolay temizlenen zeminlerin tercih edilmesini ve evin düzenli havalandırılmasını öneriyor.
ASTIM BELİRTİSİ OLABİLİR
Çocuklarda geçmeyen öksürüğün önemli nedenlerinden biri astımdır. Dr. Zülal Yılmaz Şentürk “Astım sadece nefes darlığı ile ortaya çıkmaz. Bazı çocuklarda tek belirti uzun süren kuru öksürüktür.” diyerek astımın sinsi seyredebileceğine dikkat çekti.
Astımı düşündüren bulgular:
• Gece artan öksürük
• Koşma, oyun ve egzersiz sonrası öksürük
• Ailede astım veya alerji öyküsü
• Sık tekrarlayan bronşit atakları
Bu belirtileri olan çocukların mutlaka ayrıntılı bir solunum değerlendirmesine alınması gerekiyor.
PASİF SİGARA DUMANI ÖKSÜRÜĞÜ KRONİK HALE GETİRİYOR
Ev ortamında sigara içilmesinin çocuklarda öksürüğü uzattığı, bağışıklığı zayıflattığı ve akciğer gelişimini olumsuz etkilediği bilimsel olarak kanıtlanmış durumda. Dr. Zülal Yılmaz Şentürk bu konuda çok net bir uyarıda bulunuyor:
“Sigaranın içildiği ortamda dakikalarca kalmak bile çocukların hava yollarını tahriş etmeye yeterlidir. Çocuğun yanında içilmese bile, kıyafetlere sinen duman bile tetikleyicidir.”
SİNÜZİT VE GENİZ AKINTISI: SESSİZ BİR NEDEN
Okul çağındaki çocuklarda geniz akıntısı da öksürüğü uzatan etkenlerden biridir. Çocuklar genelde geniz akıntısını tarif edemez. Gece artan, yatar pozisyonda kötüleşen, balgam hissi veren öksürük sinüziti düşündürür. Sinüzit tedavi edilmediğinde orta kulak iltihabı ve bronşit gibi sorunlara zemin hazırlayabiliyor.
ZATÜRRE VE BRONŞİT GİBİ AKCİĞER ENFEKSİYONLARI
Geçmeyen öksürüğe ateş, halsizlik, iştahsızlık, göğüs ağrısı eşlik ediyorsa akciğer enfeksiyonları akla gelmelidir. Dr. Zülal Yılmaz Şentürk “Balgamlı öksürük, nefes alırken çekilmeler ve yüksek ateş mutlaka hekim değerlendirmesi gerektirir.” diyerek aileleri dikkatli olmaya çağırdı.
REFLÜ KAYNAKLI ÖKSÜRÜK
Bazı çocuklarda mide asidinin yemek borusuna kaçması özellikle gece öksürüğünü tetikler.
Gece artan öksürük, boğazda yanma, ağızda ekşi tat varsa reflü ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURMALI?
Dr. Zülal Yılmaz Şentürk aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden uzman bir hekime başvurulması gerektiğini belirtiyor:
• Öksürük 2 haftadan uzun sürdüyse
• Öksürüğe ateş, nefes darlığı, hırıltı, hızlı soluma eşlik ediyorsa
• Çocuk uykudan öksürükle uyanıyorsa
• Öksürük gittikçe şiddetleniyorsa
• Çocukta kilo kaybı, iştahsızlık veya halsizlik gelişmişse
• Ailede astım veya alerji öyküsü varsa
• Öksürük ani başladıysa (yabancı cisim riski)
•
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Zülal Yılmaz Şentürk, Ebeveynlerin çocuğun öksürüğünü dikkatle gözlemlemesi gerektiğini belirterek sözlerini şöyle tamamladı:
“Geçmeyen öksürük, bazen ciddi solunum yolu hastalıklarının ilk belirtisidir. Astım gibi kronik hastalıklarda erken teşhis, çocuğun yaşam kalitesini büyük ölçüde artırır. Bu nedenle öksürük 2 haftadan uzun sürüyorsa, geceleri artıyorsa veya nefes darlığı, hırıltı, ateş eşlik ediyorsa mutlaka bir çocuk sağlığı uzmanına başvurulmalıdır.” ifadelerini kullandı. YASEMİN DAĞ
