Personel israfı, bir işletmenin en değerli varlıklarından biri olan insan kaynağının verimsiz bir şekilde kullanılması veya boşa harcanması durumu… Personel israfı olduğunda, işletmeler, hem ekonomik hem sosyal açıdan olumsuz etkilenir… Personel israfının önlenmesi, işletmelerin daha verimli, etkili ve sürdürülebilir bir şekilde faaliyet göstermelerini sağlamak için önemli… Personel israfının birçok farklı formu var… Meselâ, gereksiz işe alımlar, uygun olmayan işe alımlar, yetenekli çalışanların etkili bir şekilde değerlendirilememesi, eğitim ve gelişim fırsatlarının yetersiz olması, işten çıkarmaların gereksiz ve haksız yapılması vb. uygulamalar… Bu faktörler, işletmelerin kaynaklarını etkin bir şekilde kullanmasını engeller ve verimliliği düşürür…
Personel israfı, kurum, kuruluş ve işletmeleri olumsuz etkiler; maliyetlerin artmasına neden olur… Gereksiz işe alımlar, eğitim maliyetleri, verimsiz çalışanlar için ödenen ücretler vb. nedenler, işletmeleri zarara sokar… Personel israfı, işletmelerin rekabet gücünü azaltabilir ve itibarlarını zedeleyebilir…
Personel israfının önlenmesi için neler mi yapılmalı? Öncelikle, doğru işe alım süreçleri oluşturulmalı ve işe alımlar dikkatli bir şekilde yapılmalı… Mevcut personelin yetenekleri ve potansiyelleri doğru bir şekilde değerlendirilmeli ve gelişim fırsatları sağlanmalı… Çalışanlar arasında uygun bir denge sağlamak için performans yönetimi, motivasyon vb. programlar uygulanmalı… Personel israfını önlemek için işyeri kültürü ve liderlik tarzı üzerinde de çalışmalar yapılmalı… İşyerinde şeffaflık, iletişim ve işbirliği teşvik edilmeli… Çalışanların katılımı ve bağlılığı artırılmalı…
Kurumlarda, kuruluşlarda ve İşletmelerde makam araçları vb. araçların sayısı minimum düzeyde tutulmalı… Başkan, müdür vb. yöneticilerin yardımcılarının sayısı azaltılmalı… Tasarrufa yönetim ekibinden başlanmalı. Daha önce 3 başkan yardımcısı ile yapılabilen işler, 5-6 kişi ile yapılır hâle getirilirse, o yönetimin tasarruf uygulamaları yaptığına hiç kimse inanmaz… 2 kişinin yapacağı işi, 5 kişinin yapması; personel isrâfıdır... Başkan yardımcısı ve müdür sayısının çokluğu, işlerin güzel ve verimli yapılacağı anlamına gelmez... Bu, meselâ bir Belediye yönetiminin, yönetilemez hâle gelmesi demektir... Kurumlarda, kuruluşlarda ve İşletmelerde verimlilik ve sürdürülebilirlik mücadelesinin başarılı olabilmesi, personel israfının önlenmesiyle mümkün…
Aynı işi yapan 3 verimsiz çalışanın yerine, daha iyi ücretle, 3 kişiye ödenen maliyetle, 2 kalifiye elemanın istihdamı, verimli bir uygulamadır… 3 yerine 2 kilo kaliteli meyveye aynı bedeli ödemek gibi… Kaliteli 2 kilo meyvenin yararı, kalitesi düşük 3 kilo meyveye göre daha fazladır. Ağız tadından, çöp hâline gelen kısmına kadar düşünüldüğünde; net fayda çok daha fazla olacaktır… İşe istihdamda, kaliteli çalışanın farkına varılamaması; ilerleme, gelişme ve başarılı olma için bir handikap (engel)… Bir misal… Jan Koum… Jan Koum (d. 24 Şubat 1976, Kiev), Ukraynalı-Amerikalı girişimci ve bilgisayar programcısı… Brian Acton ile beraber bir mobil mesajlaşma uygulaması olan WhatsApp'ın kurucu ortağı ve CEO (Chief Executive Officer)'su… WhatsApp, Facebook tarafından Şubat 2014'te 19,3 milyar ABD dolarına satın alınmış… Yahudi asıllı olan Jan Koum, annesi ve büyükannesiyle 1992'de Mountain View, Kaliforniya'ya göç etmiş… Jan Koum'un annesi bebek bakıcısı olarak çalışan annesi 2000’de kanser nedeniyle ölmüş… Jan Koum, bir markette temizlikçi olarak çalışmaya başlamış… 18 yaşında iken Jan Koum, programlama ile ilgilenmeye başlamış… San Jose Eyalet Üniversitesi'nde öğrenci iken Ernst & Young'da güvenlik testçisi olarak çalışmaya başlamış… 1996'da w00w00 adlı bir hacker grubuna katılmış… 1997'de, Yahoo tarafından altyapı mühendisi olarak işe alınmış… İşe girdikten kısa bir süre sonra okulu bırakmış… Jan Koum ve Brian Acton Yahoo’da 9 yıl birlikte çalışmış… Eylül 2007'de ikisi de Yahoo'dan ayrılmışlar… Her ikisi de Facebook'ta çalışmak için başvurmuşlar, lâkin başvuruları reddedilmiş… 24 Şubat 2009'da Kaliforniya'da WhatsApp Inc.'i kurmuş… WhatsApp başlangıçta popüler değilmiş… Haziran 2009'da Apple'ın uygulamalara anında bildirim özelliğini eklemesinden sonra talihi değişmeye başlamış… Uygulama geniş bir kullanıcı tabanı kazanmış; Jan Koum, hâlâ işsiz olan Brian Acton'u şirkete katılmaya ikna etmiş… Jan Koum, 250.000 $ fon sağlamayı başardıktan sonra Brian Acton'a kurucu ortak statüsü vermiş! 9 Şubat 2014'te Mark Elliot Zuckerberg (d. 14 Mayıs 1984, New York, Amerikalı bilgisayar programcısı, girişimci ve Meta'nın -eski ismi Facebook kurucusu), Jan Koum'dan evinde akşam yemeğine davet etmiş ve resmi olarak Jan Koum'a Facebook yönetim kuruluna katılmasını teklif etmiş… Sonuçta, Facebook, WhatsApp'ı 19 milyar dolara satın almış… Hiçbir başarı tesadüf değildir… Başarı, kaliteli insanlarla elde edilir…
Sıradan insanlarla, masadan kalkmayan – sahaya inmeyen bireylerle gelişim ve ilerleme olmaz… Verilen görevlere sürekli bahanelerle karşı çıkmayı marifet zannedenlerle yol kat edilemez… Bir düşünülse, bir kafadan candan sevgi dolu insan, on sıradan insandan daha verimlidir aslında… Sıradan insanları nasıl mı tanırız? Sürekli bahane üretirler… İş yapmada ağır çekim performans gösterirler. Yaptıkları az, gösterişleri çoktur… Malumatfuruşturlar (çokbilmiştirler)… Başkalarının ipiyle hareket ederler… Az iş yaparlar, çok laf ederler… Çok ‘çabuk yoruldum’ moduna geçerler… Dolduruşla hareket ederler… Sıradan insanlar, masa başı işten hoşlanırlar… Kendilerini geliştirmek gibi bir kaygı taşımazlar… Sıradan insanlar, işe girene kadar taklalar atarlar; işe başladıklarında ise, diğer personeli ifsat ederler, personel israfına sebep olurlar… Bu liyâkate dayalı olmayan personel istihdamıdır. Liyâkate dayalı sistemin zehri, kötü amaçla ve ehil olmayanlarca yapılan tavassuttur, iltizamdır… İltizam (kayırma, bir tarafı tutma) ve tavassut, liyâkatin yerini almışsa, sonuç faciadır, personel isrâfıdır…
Personel israfı, mevcut personelin iyi yönetilememesi de olabilir… Yerinde ve doğru görevler ve sorumluluklar verilmeyen personel israftır… Gereksiz işe alınan personel israftır. İşe alınıp, uhdesine az iş ya da çok iş yüklenen personel israftır. Motivasyon eksiliği yaşayan ya da yaşatılan personel israftır… Değersizleştirilen personel israftır… Kayırılan personel israftır… Haksız muameleye tâbi tutulan personel israftır… İş hayatının verimliliği son derece önemli… Çalışılmayan ve verimsiz çalışılan bir ortam, israfa kılıf hazırlar… Bu nedenle çalışanlar, aslında, en büyük iyiliği kendilerine yaparlar çalışarak… “Çalışanlar, kötülük düşünmeye vakit bulamazlar. Çalışmayanlar ise, kendilerini kötülükten kurtaramazlar.” (Hz. Ali)… “Çalışma; sıkıntıyı, kötülüğü ve yoksulluğu uzaklaştırır.” (Andre Maurois)… “Dertler için tek bir devâ vardır; dünyanın bütün ilaçlarından iyidir; çalışmak.” (Dale Carnegie)… “Devler gibi eserler bırakmak için karıncalar gibi çalışmak lâzım.” (Necip Fazıl Kısakürek)… Personel israfı olmamasının en güzel yolu: “Eğer bir insan, hem çalışkan hem akıllı ise takdir et; çalışkan fakat akıllı değilse dikkat et; akıllı fakat tembel ise ikaz et; hem akılsız hem tembel ise terk et.” (Hacı Bektaş-i Veli)…
Doğru personel istihdamını özetleyen söz: “Yarınlar yorgun ve bezgin kimselere değil, rahatını terk edebilen gayretli insanlara aittir.” (Cicero)… Selam, sevgi ve saygılarımla.
