Desmond Morris bir zoolog, hayvanların davranışlarından yola çıkarak, insanların davranışlarını yorumlamış. Ben hiç yorum yapmadan bir bölümünü aktarıyorum. Pek çok insancık bu yazıda kendini bulacaktır.

Böcek türlerinden bir çoğu zehirli olur. Büyük hayvanlar da bunların yenmeyeceğini bilirler. Bundan dolayı bir çeşit tehlike işareti kullanmak bu böceklerin işine gelir. Örneğin eşek arısı, sarı-siyah çizgiler taşır gövdesinde. Bu renkler öyle kolay tanınır ki, böcek yiyici hayvan her zaman tanıyabilir onları. Bir-iki acı denemeden sonra sarı-siyah renkli böceklerden sakınmayı iyice öğrenir artık. Eşek arısı ile aynı türden olmayan başka zehirli böcekler de aynı renkleri taşıyabilirler. Böylece onlar da 'uyarma kulübü'nün üyesi olurlar.

Ele aldığımız konuda bizim için önemli olan, birtakım zararsız böceklerin de bu durumdan yararlanarak, 'uyarma kulübü' üyesiymişler gibi, üzerlerinde zehirlilerinkine benzer renkler taşımalarıdır. Örneğin zararsız bazı sinekler, gövdeleri üzerinde eşek arısının sarı-siyah renklerini aynen taklit etmişlerdir. Hiç de zehirli olmadıkları halde, 'uyarma kulübü' nün sözde üyesi olmaktan yararlanırlar. Yenilmeye pekala elverişli oldukları halde, böcek yiyiciler onlara dokunmaya cesaret edemez.

Böcekler aleminden aldığımız bu örneği, statü peşinde koşan insanların durumunu anlamak için kaba bir karşılaştırma olarak kullanabiliriz. Zehire sahip olmanın yerine iktidara sahip olmayı koymak yeter bunun için. Gerçekten egemen durumda olanlar, yüksek statülerini herkesin görebileceği biçimde ortaya dökeceklerdir. Giydikleri elbiseyle, oturdukları evle, yolculuk yaparken, konuşurken, misafir ağırlarken takındıkları tavırlarla egemenliklerini belli edeceklerdir. 'Egemenlik Kulübü'nün toplumsal işaretlerini taşımakla, yüksek mevkilerini hem kendi düzeylerindekilere, hem de altlarındakilere açıkca gösterir ve böylece egemenliklerini sürekli doğrudan doğruya hatırlatmak zahmetinden kurtulmuş olurlar. Zehirli böcekler nasılsa, onlar da her an düşmanlarını 'sokmak' zorunda değillerdir, dilerlerse bunu yapabileceklerini gösteren belirtileri taşımaları yeterli olur.

Bundan şu çıkar: Alt durumdaki 'zararsızlar' da, aynı belirtileri taşımak, taklit etmek suretiyle 'egemenlik kulübü'ne yazılabilir ve bundan yararlanabilirler. Sarı-siyah sinekler gibi, sarı-siyah eşek arılarını taklit edebilirlerse, üstün durumda oldukları izlenimini verebilirler.

NE OKUYALIM ?

Desmond Morris'in İnsanat Bahçesi ve Çıplak Maymun.

NE İZLEYELİM ?

Çevrenizi izleyin ve yukarıda sözü edilen böcekleri görün...